“Theo Nghị trình phát triển bền vững đến năm 2030, Báo cáo Phát triển về nước thế giới của Liên hiệp quốc và Quỹ Quốc tế Bảo vệ thiên nhiên (WWF) nhấn mạnh sự cần thiết bảo vệ nguồn nước vì sức khỏe cộng đồng và tăng trưởng kinh tế bền vững.

Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) cảnh báo năm 2040 có tới 600 triệu trẻ em, tức là trên thế giới 4 em thì có 1 em phải sống trong tình trạng thiếu nước trầm trọng.”

WHO xếp Việt Nam vào số những nước có tình trạng an ninh nguồn nước đáng báo động, nhất là ở khu vực nông thôn.

Tình trạng thiếu hụt nước sạch ở Việt Nam ngày càng cao do sự gia tăng dân số, đặc biệt là di dân đến các thành phố lớn. Sức ép từ dân số lớn lên nguồn nước tại khu vực ngày càng cao do khai thác quá mức phục vụ cho các nhu cầu nhà ở, sản xuất công nông nghiệp. Các khu rừng nguyên sinh trên cả nước bị chặt phá nghiêm trọng dẫn đến nguồn nước bị cạn kiệt, bị ô nhiễm, hạn hán kéo dài.

Mỗi ngày có khoảng 2.000 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do tiêu chảy, trong đó có tới 1.800 trường hợp liên quan trực tiếp đến ô nhiễm và thiếu vệ sinh nguồn nước. Ngay tại Việt Nam vào mùa khô đất trở nên cằn cỗi, cây cối lụi tàn, người dân khổ cực vì thiếu nước. Nhiều người dân không có nước sử dụng trong mùa hè này vào các giờ cao điểm như những khu vực có mật độ dân cư đông.

Tại nhiều khu vực nông thôn, nước đã và đang bị khai thác quá mức. Mực nước ngầm và mực nước tại các sông ngòi ngày càng giảm tại nhiều khu vực do việc sử dụng nước của người dân. Dẫn tới các nguồn nước ngầm bị tụt hoặc nhiễm phèn. Các chất phèn trong nước có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe như viêm da, kích ứng da và các vấn đề về hô hấp.

Giếng nước nhiễm phèn, sông ô nhiễm lại trở thành nguồn nước sinh hoạt chính cho người dân nông thôn.

Trước tình hình đó, dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo Trung tâm Nước sạch và VSMT nông thôn, các trạm cấp nước đã thực hiện các biện pháp dự phòng để duy trì nguồn nước sạch cấp cho người dân sử dụng qua mùa nắng hạn như: tuyên truyền người dân sử dụng tiết kiệm nước, thực hiện bơm luân phiên cấp nước theo giờ và giảm dần lưu lượng bơm nước để tránh hết nước đột ngột ảnh hưởng đến nhu cầu dùng nước của người dân,…

Về lâu dài, Trung tâm tăng cường công tác quản lý và sử dụng nước hiệu quả bằng cách đầu tư xây dựng các công trình cấp nước mới và nâng cấp hệ thống cấp nước cũ, sử dụng các công nghệ tiên tiến trong việc xử lý và tái sử dụng nước thải, giảm thiểu lượng nước bị thất thoát trong quá trình vận chuyển và sử dụng. Ngoài ra, việc áp dụng các chính sách khuyến khích người dân sử dụng các sản phẩm tiết kiệm nước như máy giặt thông minh, bồn cầu tiết kiệm nước,… cũng là một trong những giải pháp hiệu quả để giảm thiểu tình trạng thiếu hụt nước sạch.

Vào mùa khô, người dân nên lưu ý phải có các biện pháp sử dụng nước ăn uống và sinh hoạt tiết kiệm, hợp lý, tránh lãng phí nguồn nước như tắt các vòi nước và van nước khi không sử dụng, tận dụng lại nước đã sử dụng, vặn vòi nước vừa phải khi sử dụng , sử dụng máy giặt và máy rửa chén có chức năng tiết kiệm nước, sửa chữa các thiết bị rò rỉ nước và bảo vệ nguồn nước sạch bằng cách không vứt rác ra khu vực sông, hồ,…; đồng thời sử dụng các biện pháp tích trữ nước trong bể chứa hoặc các vật dụng chứa nước khác nhằm dự trữ nước để sử dụng khi hạn hán kéo dài.

Bên cạnh đó, người dân cũng cần nâng cao nhận thức trong việc bảo vệ nguồn nước như: Giảm sử dụng hóa chất xung quanh nhà và khu vườn của bạn và đảm bảo vứt bỏ chúng đúng cách, giữ sạch nguồn nước bằng cách không chăn thả gia súc, đổ rác gần nguồn nước, không phóng uế bậy, không thải hóa chất trực tiếp vào nguồn nước, tiết kiệm nước trong sinh hoạt hàng ngày, tái chế rác thải nhựa, xử lý chất thải đúng cách và sử dụng chất tẩy rửa có nguồn gốc thiên nhiên. 

Tiết kiệm nước trong sinh hoạt, sản xuất là cách đơn giản nhất để chúng ta tiết kiệm nước cho chính bản thân mình và có thể dành phần nước ấy đến các nơi thiếu nước sạch.

Lê Thị Thuỷ Tiên 

Trung tâm Nước sạch & VSMT nông thôn